ફૂલના હિંડોળાનું પદ

ફૂલનકો હિંડોરો ફૂલનકી ડોરી, ફૂલે નંદલાલ ફૂલી નવલકિશોરી;
ફૂલનકે ખંભ દોઉ ડાંડી ફૂલનકી, પટુલી બૈઠે દોઉ એક જોરી (૧)

ફૂલે સઘન વન ફૂલે નવકુંજન, ફૂલી ફૂલી યમુના ચઢત હિલોરી;
ચતુર્ભુજ પ્રભુ ફૂલે નિપટ કાલિંદી કૂલે, ફૂલી ભામિની દેત અકોરી (૨)

ભાવાર્થઃ

યુગલ સ્વરૂપ ફૂલના હિંડોળામાં ઝૂલે છે. સખીઓ ઝૂલાવે છે. હિંડોળો ફૂલોથી સુંદર રીતે સજાવ્યો છે. ઝુલાવવા માટેની દોરી પણ ફૂલોથી ગૂંથી છે.

હિંડોળામાં બિરાજમાન નંદલાલ શ્રીકૃષ્ણ અને નવલ કિશોરી રાધા બંને ફૂલ્યાં સમાતા નથી. પ્રસન્નતાથી ઝૂલી રહ્યાં છે. હિંડોળાના બે ખંભ અને ચાર દાંડી ઉપર ફૂલપાનથી વેલની સુંદર ભાત પાડી છે. વચ્ચે પટુલી ઉપર યુગલ સ્વરૂપ બિરાજે છે અને એકબીજા સાથે ઝૂલવાનો આનંદ લઈ રહ્યાં છે.

વર્ષાઋતુના મનભાવન દિવસો છે. ચોમેર સઘન વન પુષ્પોથી મહેકી રહ્યાં છે. નવીન કુંજોમાં સુગંધિત પુષ્પો ખીલી રહ્યાં છે. પ્રભુને આવા સુંદર, સુગંધયુક્ત વાતાવરણમાં શ્રીયમુનાજીના કિનારે ફૂલહિંડોળામાં સખીઓ ઝૂલાવી રહી છે ત્યારે શ્રીયમુનાજી પણ જાણે પ્રભુનાં દર્શન કરવા માટે આનંદપૂર્વક હિલોળા લઈને ઉપર ચઢી રહ્યાં છે.

યમુનાજીના કિનારે આ હિંડોળાની નજીક ઊભા રહીને દર્શન કરી રહેલ ચતુર્ભુજદાસજી કહે છે કે નંદનંદન શ્રીઠાકોરજી અને ભામિની રાધા બંને જણ આનંદપૂર્વક કિલકારી કરતાં હિંડોળે ઝૂલે છે ત્યારે એ દર્શનનો આનંદ હું પણ લઈ રહ્યો છું.

ચતુર્ભુજદાસજી આ કીર્તનમાં પ્રભુની હિંડોળા લીલાનું વર્ણન કરી આપણને પણ હિંડોળે ઝૂલતાં યુગલ સ્વરૂપનાં દર્શન કરાવી રહ્યા છે. વર્ષાઋતુના આહ​લાદક દિવસોમાં આપણા પ્રભુને આપણે ફૂલોથી સજાવેલા હિંડોળામાં ઝૂલાવીએ અને ઝૂલાવવાનો, કીર્તન ગાવાનો તેમજ દર્શન કરવાનો આનંદ લઈએ.

लीला होती जूनी नातर...

नातर लीला होती जूनी ।
जोपें श्री वल्लभ प्रभु प्रकट न होते, वसुधा रहती सूनी ।। १ ।।
दिन प्रति नई  नई छबि लागत, ज्यों कंचन नग चुनी ।
सगुणदास यह घर को सेवक, यश गावत जाको मुनि ।। २ ।।

जय जय लाल गोवर्धनधारी इंद्रमान भंग कीनो

जय जय लाल गोवर्धनधारी इंद्रमान भंग कीनो।
वाम भुजा राख्यो गिरिनायक भक्तन कों सुख दीनों॥१॥
सात द्योस मघवा पच हार्यो गोसुर श्रृंगार न भीनो।
कृष्णदास गिरिधर पिय आगे पाय पर्यो बलहीनो ॥२॥

पद्म धर्यो जन ताप निवारण

पद्म धर्यो जन ताप निवारण।
चक्र सुदर्शन धर्यो कमल कर भक्तन की रक्षा के कारण॥१॥
शंख धर्यो रिपु उदर विदारन, गदा धरि दुष्टन संहारन।
चारों भुजा चार आयुध धर नारायण भुव भार उतारन॥२॥
दीनानाथ दयाल जगत गुरू आरती हरन भक्त चिंतामन।
परमानंद दास को ठाकुर यह ओसर ओसर छांडो जिन॥३॥

झूलत गोकुल चंद हिंडोरे

झूलत गोकुल चंद हिंडोरे, झुलावत सब ब्रजनारी।
संग शोभित व्रषभान नंदिनी, पेहेरे कसूंभी सारी॥१॥
पचरंगी डोरी गुहि लीनी, डांडी सरस संवारी।
आसकरण प्रभु मोहन झूलत गिरि गोवरधन धारी ॥२॥